آذرپیام | فرهاد باغشمال

    تبریز، این شهر پرصلابت و مملو از تاریخ، دو روز را در دل تقویم خود دارد که هرکدام روایتگر بخش مهمی از هویت این دیار است: چهاردهم مرداد، روز مشروطه، و بیست و نهم بهمن، سالگرد قیام مردمی که علیه استبداد ایستادند. اما گویا این دو روز قرار نیست هم‌زمان به رسمیت شناخته شوند؛ بلکه بین مسئولان و مردم تبریز بر سر کدام روز باید به عنوان «روز تبریز» نام بگیرند، اختلافی جدی شکل گرفته است.

ظاهرا سال گذشته مسئولان استانی روز بیست و نه بهمن را به عنوان روز رسمی تبریز انتخاب و جهت درج در تقویم به شورای فرهنگ عمومی اعلام کرده‌اند؛ روزی که یادآور قیام و غیرت تاریخی این شهر است. اما مردم تبریز، با حافظه تاریخی زنده و پویای خود، همچنان روز چهاردهم مرداد را گرامی می‌دارند؛ روزی که نماد آغاز مشروطه و رهایی از استبداد به شمار می‌رود. در واقع مردم این روز را به رسمیت می‌شناسند و حتی اگر در تقویم رسمی جایی نداشته باشد، آن را از یاد نمی‌برند و بزرگ می‌دارند.

 نکته‌ای که نشان می‌دهد با بخشنامه و دستور نمی‌توان روز بزرگداشتی را در تقویم یک ملت جا داد. روزها، حاصل احساس، تعلق خاطر و ارادت مردم‌اند؛ نه صرفاً تصمیم‌های اداری و رسمی. تاریخ هر شهر، با مردمش زنده است و انتخاب روز بزرگداشت باید از دل جامعه برآید، نه از بالا.

 این اختلاف در انتخاب روز تبریز، چالش‌هایی هم به دنبال دارد؛ از سردرگمی مردم و گردشگران تا پراکندگی انرژی‌های فرهنگی و تاریخی شهر. در حالی که تبریز با بازار تاریخی‌اش، آثار باستانی، هنر غنی و مردمانی پرشور، سزاوار یک روز منسجم و واحد است که بتواند هویت فرهنگی و تاریخی آن را به بهترین شکل نمایان کند.

از سوی دیگر، به هر حال این دو روز برای مردم مهمند و برنامه‌ها و بزرگداشت‌های ملی برای آنها برگزار می‌شود و تبریز مطرح‌تر.

 اما هدف اصلی از ثبت «روز تبریز» در تقویم، فراهم آوردن فرصتی است برای بازاندیشی که بتواند همه ابعاد تبریز را در برگیرد؛ و ظرفیت‌های فرهنگی، تاریخی، سیاسی و گردشگری جدیدی نیز برایش ترسیم کند.

 پیشنهادی که می‌توان مطرح کرد، روزی دیگر است تا افزون بر مناسبت‌ حاضر تبریز را برجسته‌تر نموده و جای پای دیگری در تقویم باز کند:

 روزهایی مثل ۲8 مهر، روز تولد ستارخان سردار ملی مشروطه، 11 دی زاد روز استاد شهریار، یازدهم اردیبهشت سالروز تاسیس اولین بلدیه ایران (شهرداری) در تبریز، است. روزهایی که هم به تاریخ و فرهنگ پیوند دارند و هم قابلیت گردهم ‌آوردن همه تبریزی‌ها را.

با نگاهی به روزهای تقویمی برخی شهرها از جمله: 16 اردیبهشت روز مراغه به دلیل سالروز آغاز احداث رصدخانه تاریخی این شهر توسط خواجه نصیرالدین طوسی، ۱۵ اردیبهشت روز شیراز به خاطر اهمیت فرهنگی و تاریخی این شهر و بزرگداشت حافظ و سعدی، اول آذر روز اصفهان به دلیل جایگاه تاریخی و معماری برجسته این شهر و همچنین روز مشاهده طالع بنیان‌گذاری اصفهان، باید متذکر شد که «روز تبریز» باید روزی باشد که مردم آن را انتخاب کنند، نه آنکه به زور بخشنامه و دستور به آنها تحمیل شود. چون «دل به دل راه دارد» و هر روزی که با دل مردم تبریز هم‌نوایی نکند، نمی‌تواند ماندگار باشد